Przeniesienie działalności za granicę – realny „sposób na” Polski Ład czy realne zagrożenie?

Publikacja zasadniczych założeń tzw. Polskiego Ładu, wywołała ogólnopolską dyskusję i sprzeciw otoczenia gospodarczego spowodowany nadmiernym fiskalizmem projektowanych zmian.

Projektowane zmiany będą miały realny wpływ na wzrost obciążeń publicznoprawnych niektórych kategorii podatników – niewątpliwie, jedną z grup, która zostanie najbardziej dotknięta projektowanymi zmianami, są osoby fizyczne prowadzące jednoosobowe działalności gospodarcze.

Jako że rynek nie znosi próżni, w ślad za rosnącym niezadowoleniem jednoosobowych przedsiębiorców, firmy doradcze proponują optymalizację negatywnych konsekwencji Polskiego Ładu poprzez rejestrację działalności za granicą (dużą popularnością takich rekomendacji cieszy się terytorium Czech).

Czy rzeczywiście przeniesienie firmy za granicę pozwoli na zoptymalizowanie obciążeń publicznoprawnych w Polsce?

Jednak to stan faktyczny każdorazowo będzie decydować o ocenie organów podatkowych, nie zaś formalna rejestracja działalności zagranicznej oraz ewentualna deklaracja podatnika w przedmiocie rezydencji podatkowej.

Przeniesienie działalności za granicę pozwoli na uniknięcie obciążeń publicznoprawnych w Polsce wyłącznie w sytuacji, gdy będzie rzeczywiste i wiązać się będzie z faktycznym przeniesieniem się osoby fizycznej do nowego kraju rejestracji.  W sytuacji, gdy tzw. jednoosobowy przedsiębiorca zarejestruje działalność w innym kraju, zaś stale przebywać będzie w Polsce, ciągle będzie polskim rezydentem podatkowym posiadającym w Polsce nieograniczony obowiązek podatkowy, a tym samym w Polsce płaci podatki od całości swoich dochodów.

Obecność w Polsce potwierdzać będą chociażby rachunki z kart płatniczych, wyciągi bankowe, czy inne środki dowodowe np. źródła osobowe w postaci zeznań świadków.

Powyższe wynika z konstrukcji rezydencji podatkowej, zgodnie z którą, osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy). Za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:

• posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub
• przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

(art. 3 ust. 1 i 1a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, t.j. Dz. U. z 2021 r., poz. 1128 ze zm.).

Powyższe jest zbieżne z regulacją umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których Polska jest stroną.

Niezależnie od przesłanki przebywania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez dłużej niż 183 dni w roku podatkowym, zasadnym jest odniesienie się do pojęcia „ośrodka interesów życiowych”.

Ministerstwo Finansów w dniu 29 kwietnia 2021 r. wydało objaśnienia w zakresie, rezydencji podatkowej, pt. „Rezydencja podatkowa oraz zakres obowiązku podatkowego osób fizycznych w Polsce”, dalej jako „Objaśnienia” lub „Objaśnienia MF”, zgodnie z którymi istnienie w Polsce ośrodka interesów życiowych oznacza posiadanie ścisłych powiazań osobistych lub gospodarczych z Polską. Każda z tych przesłanek podlega samodzielnej ocenie, co jest równoznaczne z tym, że wystarczy spełnienie którejkolwiek z nich, aby uznać, że podatnik posiada ośrodek interesów życiowych w Polsce.

Przez centrum interesów osobistych, zgodnie z Objaśnieniami MF, należy rozumieć miejsce, z którym podatnik posiada ścisłe powiązania osobiste. Powiązania osobiste to występowanie więzi rodzinnych, towarzyskich, podejmowanie aktywności społecznej, kulturalnej, sportowej, politycznej, itp. W praktyce, czynnikiem branym najczęściej pod uwagę jest obecność w Polsce współmałżonka, partnera lub małoletnich dzieci.

Przez centrum interesów gospodarczych, zgodnie z Objaśnieniami, należy rozumieć miejsce, z którym dana osoba ma ścisłe powiązania ekonomiczne. W tym względzie należy wziąć pod uwagę przede wszystkim związki ekonomiczne osoby fizycznej z danym państwem, wśród których istotne są miejsce wykonywania działalności zarobkowej, główne źródła dochodów podatnika, posiadane inwestycje, majątek nieruchomy i ruchomy, zaciągnięte kredyty, konta bankowe, miejsce, z którego osoba zarządza swoim mieniem itd.

Ustalenie polskiej rezydencji podatkowej skutkuje powstaniem nieograniczonego obowiązku podatkowego w Polsce. A zatem, podatnik, który ma miejsce zamieszkania na terytorium Polski, ma obowiązek rozliczyć w Polsce podatek dochodowy od całości swoich dochodów, osiąganych w kraju i za granicą. Dopiero w przypadku, jeżeli na zasadzie właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania okaże się, że dochody mogą być opodatkowane w obydwu państwach, uniknięcie podwójnego opodatkowania następuje w wyniku zastosowania metod eliminacji podwójnego opodatkowania – w zależności od postanowień właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania – jest to metoda wyłączenia z progresją lub metoda proporcjonalnego odliczenia.

Mając na względzie powyższe, jeżeli z oceny przez organ podatkowy stanu faktycznego wynikać będzie, że w danym przypadku przeniesienie działalności gospodarczej za granicę było podyktowane względami wyłącznie podatkowymi i jest fikcyjne, zaś osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą jest polskim rezydentem podatkowym, w najlepszym przypadku organ podatkowy oszacuje dochód do opodatkowania i nakaże zapłatę należnego podatku wraz z odsetkami. Ryzyko badania przez organ rezydencji podatkowej i próby doszacowania podatku należy uznać za wysokie, a zatem proponowane rozwiązane jest raczej zagrożeniem niż szansą. W ten sam sposób ustalony zostanie obowiązek podlegania składkom ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych.

Niemniej jednak, powyższa opcja proponowana przez doradców nie jest jedyną, pozwalającą zmierzyć się podatnikom z nową rzeczywistością. Istniejące w kraju rozwiązania pozwalają realnie uniknąć nadmiernych obciążeń bez narażania się na ryzyko podatkowe i karne. Preferowanym rozwiązaniem jest Spółka z o. o. działająca z estońskim CIT w połączeniu z zatrudnieniem w niej na etat.

W celu pozyskania dodatkowych informacji w tym zakresie, zapraszamy do kontaktu.