Czy od odszkodowania za grunt pod drogę należy odprowadzić VAT?
Ważny temat opodatkowania lub zwolnienia z VAT należności wypłacanych właścicielom lub przyznawanym dysponentom (np. gminom), których nieruchomości lub ich części zostały zajęte pod drogi publiczne nadal pozostawia wiele wątpliwości.
Czy właściciel działa jako podatnik?
Czy można mówić o odpłatnej dostawie gruntu, gdy stosuje się nakaz administracyjny?
Czy sama decyzja, która zawiera w sobie kwotę VAT może konstytuować obowiązek podatkowy?
Wątpliwości nie rozwiało orzeczenie NSA o sygn. I FSK 426/12 z dnia 25 stycznia 2013 r. stwierdzające, że: jeśli w odniesieniu do podmiotu będącego podatnikiem VAT wydana zostaje decyzja o wysokości odszkodowania, to dla przejrzystości wykazana w niej winna być kwota odszkodowania, jak i należny podatek VAT, obciążający podmiot otrzymujący odszkodowanie. Jeżeli zaś takiego rozbicia nie ma, a mamy do czynienia z podatnikiem podatku od towarów i usług, to zasadne jest przyjęcie, że kwota wskazana w decyzji jest całością świadczenia należnego w postaci odszkodowania, a więc zawiera „w sobie” podatek VAT.
W sprawie opodatkowania podatkiem od towarów i usług dostawy terenów wypowiedział się Minister Finansów. W interpretacji ogólnej znak PT10/033/12/207/WLI/13/RD 58639 z dnia 14 czerwca 2013 r. uznano, że od dnia 1 kwietnia 2013 r. w związku z wprowadzeniem do ustawy o VAT definicji terenu budowlanego dla potrzeb prawidłowej klasyfikacji gruntów celem zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 9 tej ustawy, w sytuacji, gdy brak jest planu zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, nie należy już kierować się danymi zawartymi w ewidencji gruntów i budynków. W konsekwencji dostawa terenu niezabudowanego, nieobjętego planem zagospodarowania przestrzennego lub decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, podlega zwolnieniu z podatku od towarów i usług.
Jeden ze składów sędziowskich (w sprawie o sygn. I FSK 1857/13) uznał, że zagadnienie ,,Czy przeniesienie prawa własności nieruchomości z nakazu władzy publicznej w zamian za odszkodowanie, którego ekonomiczny ciężar (w tym ciężar uiszczenia podatku) poniesie wywłaszczony, można uznać za czynność opodatkowaną w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług” – wymaga rozpoznania przez skład siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Na rozstrzygnięcie problemu przyjdzie jednak poczekać. 14 września 2016 r. NSA skierował w tej sprawie pytanie prejudycjalne do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Spór w sprawie o sygn. I FSK 1857/13 dotyczy wprawdzie samorządów, ale stanowisko TSUE może mieć wpływ na rozliczenia podatkowe i innych podmiotów, otrzymujących odszkodowania za wywłaszczone grunty.
