Zmiany VAT 2020

Biała lista

Przypominamy, że od 1 stycznia 2020 r. dokonanie płatności za fakturę wystawioną przez podatnika VAT czynnego, a dotyczącą transakcji na kwotę powyżej 15 tys. złotych na inny rachunek bankowy niż zamieszczony w wykazie podatników – może generować sankcje nie tylko w kosztach uzyskania przychodu. Dodatkowo pojawi się odpowiedzialność solidarna w VAT.

Aby uniknąć konsekwencji, konieczne jest zawiadomienie fiskusa o dokonanym przelewie.

30 grudnia 2019 roku w Dzienniku Ustaw pod poz. 2530 zostało opublikowane rozporządzenie ministra finansów z 23 grudnia 2019 r. w sprawie wzoru zawiadomienia o zapłacie należności na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie podmiotów, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Wskazano w nim wzór zawiadomienia ZAW-NR.

Dokument należy złożyć w ciągu trzech dni od zlecenia przelewu. Zawiadomienie należy przesłać do urzędu skarbowego właściwego dla odbiorcy należności.

Ministerstwo Finansów umożliwiło składanie zawiadomień w formie elektronicznej. W tym celu należy wejść na stronę internetową MF: www.podatki.gov.pl/vat/bezpieczna-transakcja/wykaz-podatnikow-vat/zawiadomienie-zaw-nr/ i kliknąć „złóż zawiadomienie ZAW-NR”. By przesłać zawiadomienia należy posłużyć się profilem zaufanym.

Zawiadomienie może być złożone nie tylko przez podatnika, ale i przez jego pełnomocnika ogólnego lub szczególnego. Nie jest możliwe złożenie zawiadomienia przez osoby, posiadające jedynie UPL-1 – tj. pełnomocnictwo do podpisywania deklaracji składanej za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Jak wskazuje MF, przy składaniu zawiadomienia w formie elektronicznej sam system winien wskazać urząd skarbowy właściwy dla kontrahenta, którego zgłoszenie będzie dotyczyć.

Faktura tylko do paragonu z NIP

Od 1 stycznia 2020 r. jeżeli sprzedaż została zarejestrowana na kasie fiskalnej i potwierdzona paragonem, fakturę wystawia się wyłącznie, jeżeli paragon zawiera NIP.

Oznacza to, że już w momencie sprzedaży klient musi określić czy dokonuje sprzedaży jako podatnik, czy konsument. Jeżeli kupuje jako podatnik i chce otrzymać fakturę VAT musi:

przy paragonie do kwoty 450 zł brutto (100 euro) – podać swój NIP przed zakończeniem sprzedaży na kasie fiskalnej. Otrzyma wówczas fakturę wystawioną w formie uproszczonej (czyli paragon z NIP),
przy paragonie powyżej kwoty 450 zł brutto (100 euro) – podać swój NIP przed zakończeniem sprzedaży na kasie fiskalnej. Na podstawie takiego paragonu z NIP będzie mógł wystąpić do sprzedawcy o wystawienie faktury.

Jeśli klient nie poda NIP do czasu wystawienia paragonu, uznaje się, że kupuje jako konsument. Może wystąpić o wystawienie faktury, jednak sprzedawca wystawi mu fakturę taką, jak dla konsumentów – czyli bez NIP nabywcy.

Zasady tej nie stosuje się do sprzedaży zarejestrowanej na kasie fiskalnej przed 1 stycznia 2020 r. Oznacza to, że do paragonu fiskalnego bez NIP, który dokumentuje sprzedaż zarejestrowaną na kasie fiskalnej do 31 grudnia 2019 r., sprzedawca może wystawić fakturę z NIP. Natomiast klient może ją ująć w prowadzonej przez siebie ewidencji dla celów podatkowych.

Warto pamiętać, że paragon do kwoty 450 zł brutto (100 euro) z NIP nabywcy stanowił tzw. fakturę uproszczoną. Podatnik, dysponując takim dowodem zakupu, może skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego, jak również zaliczyć wydatek do kosztów uzyskania przychodów.

Nowa zasada wystawiania faktur są skutkiem nowelizacji art. 106b ustawy o VAT. Jego zmieniona wersja uzależnia możliwość wystawienia faktury VAT na rzecz podatnika, uprzednio udokumentowanej paragonem i zaewidencjonowanej na kasie rejestrującej, jeżeli w treści paragonu został wskazany numer NIP nabywcy.

Ww. obowiązek nie dotyczy jednak usług taksówek osobowych, z wyłączeniem wynajmu samochodów osobowych z kierowcą (PKWiU 49.32.11.0).

Kasy on-line u mechaników i na stacjach paliw

Obowiązek posiadania kasy fiskalnej online zakłada ustawa z dnia 15 marca 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Prawo o miarach (Dziennik Ustaw rok 2019 poz. 675). W ww. akcie, ustawodawca podzielił przedsiębiorców wg rodzajów prowadzonych przez nich działalności, nakładając stopniowo obowiązek likwidacji starych kas na rzecz przejścia na kasy online.

Dodatkowo, określono, że kasy z zapisem papierowym, mogły być oferowane na rynku jedynie do 31 sierpnia 2019 roku. Co do zasady, ww. kasy można stosować dopóki nie straci ważność potwierdzenie, że urządzenie spełnia wymogi, określone w przepisach.

Natomiast kasy rejestrujące z elektronicznym zapisem kopii (nie mylić z kasą fiskalną online) – mają być w sprzedaży do dnia 31 grudnia 2022 roku.

Jednak, tylko do 31 grudnia 2019 r. ze starych kas mogli korzystać:

przedsiębiorcy – świadczący naprawy pojazdów silnikowych oraz motorowerów, w tym naprawy opon, ich zakładania, bieżnikowania i regenerowania, oraz w zakresie wymiany opon lub kół dla pojazdów silnikowych oraz motorowerów,
sprzedający benzynę, olej napędowy czy gaz przeznaczonego do napędu pojazdów.

Od stycznia 2020 r. te podmioty muszą mieć kasy online.

Z kolei, od 1 lipca 2020 roku do rejestracji sprzedaży na kasie online, zobowiązani zostaną prowadzący firmy:

a) świadczące stałe lub sezonowo usługi związane z wyżywieniem – stacjonarne placówki gastronomiczne oraz usługi w zakresie krótkotrwałego zakwaterowania,
b) zajmujące się sprzedażą węgla, brykietu i podobnych paliw stałych wytwarzanych z węgla, węgla brunatnego, koksu i półkoksu przeznaczonych do celów opałowych.

Kasy online będą łączyć się automatycznie z Centralnym Repozytorium Kas, przesyłając dane z paragonów oraz dane o zdarzeniach zapisywanych w pamięciach kas rejestrujących, mających znaczenie dla pracy kas rejestrujących, które wystąpiły podczas ich używania, w tym o fiskalizacji kasy, zmianach stawek podatku, zmianach adresu punktu sprzedaży i datach dokonania przeglądów technicznych.

Zmiana zasad rozliczania VAT z tytułu importu

W dniu 8 sierpnia 2019 r. w Dzienniku Ustaw pozycja 1495 została opublikowana ustawa z dnia 31 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych. Jedną z istotniejszych zmian zawartych w tej ustawie jest zmiana w zakresie VAT dotycząca sposobu rozliczania VAT w imporcie towarów.

Obecnie prawo do rozliczania VAT w deklaracji podatkowej VAT należnego i naliczonego mają podatnicy stosujący uproszczenie, o którym mowa w art. 166 oraz art. 182 unijnego kodeksu celnego (tj. którzy spełniają warunki procedury uproszczonej i tzw. upoważnieni przedsiębiorcy – AEO), a którego realizacja jest uzależniona od wcześniejszego wydania pozwolenia na stosowanie tych procedur.

Natomiast zgodnie ze zmianami wynikającymi z ustawy z dnia 31 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych ustawodawca od 1 lipca 2020 r. wprowadza do ustawy o VAT możliwość rozliczania VAT w deklaracji podatkowej, z której będą mogli skorzystać wszyscy podatnicy VAT czynni, którzy przedstawią naczelnikowi urzędu celno-skarbowego, wydane nie wcześniej niż 6 miesięcy przed dokonaniem importu:

zaświadczenia o braku zaległości w podatkach i składkach społecznych
potwierdzenie zarejestrowania podatnika jako podatnika VAT czynnego, oraz

dokonają zgłoszeń celnych przez przedstawiciela bezpośredniego lub pośredniego w rozumieniu przepisów celnych.

Rozliczeniem podatku bezpośrednio w deklaracji podatkowej będzie mógł być objęty cały import towarów, tj. zarówno objęty uproszczeniami celnymi, jak i objęty zgłoszeniami celnymi na ogólnych zasadach.

Oznacza to, że podatnicy w celu rozliczenia VAT w deklaracji będą musieli korzystać z przedstawicieli celnych. Jednak z przedstawiciela celnego nie będzie zmuszony korzystać podatnik, który będzie posiadał status upoważnionego przedsiębiorcy w rozumieniu art. 38 unijnego kodeksu celnego lub będzie posiadał pozwolenie na stosowanie uproszczenia, o którym mowa w art. 166 oraz art. 182 unijnego kodeksu celnego.

Jednoczenie, dokonano zmian w zakresie odpowiedzialności solidarnej przedstawicieli bezpośrednich lub pośrednich, jeżeli działają oni na rzecz podatników nieposiadających statusu AEO lub nieposiadających pozwolenia na procedury uproszczone, o których mowa w art. 166 i art. 182 unijnego kodeksu celnego. W takich przypadkach przedstawiciele ci działając na rzecz ww. podmiotów nie będą odpowiadać solidarnie za zaległość w podatku VAT i odsetki od tej zaległości.

Wprowadzane przepisy zakładają, że podatnicy rozliczający podatek należny z tytułu importu towarów bezpośrednio w deklaracji VAT będą wyłączeni z możliwości składania kwartalnych deklaracji VAT. Podatnicy będą mogli składać deklaracje kwartalne nie wcześniej niż po upływie 12 miesięcy następujących po ostatnim miesiącu kwartału, w którym dokonali importu towarów rozliczanego bezpośrednio w deklaracji podatkowej.

Ustawa przewiduje wprowadzenie uproszczenia dotyczącego składania zaświadczeń /oświadczeń. Podatnik będzie je składał wyłącznie do naczelnika urzędu celno-skarbowego właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podatnika, a nie jak obecnie do każdego naczelnika, przed którym dokonywany jest import. Zostanie również zniesiony obowiązek informowania naczelnika urzędu skarbowo-celnego i urzędu skarbowego o rozpoczęciu lub o rezygnacji z korzystania z procedury wskazanej w art. 33a ustawy o VAT.

Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2020 r. Jednak omawiane wyżej przepisy, dotyczące importu towarów zacząć obowiązywać dopiero od 1 lipca 2020 r.

Jak stawka 0% przy WDT w 2020 r.?

Z dniem 1 stycznia 2020 r. Polska była zobowiązana wprowadzić do krajowego porządku prawnego regulacje implementujące postanowienia, dotyczące podatku VAT, wynikające z dyrektywy Rady (UE) 2018/1910 z dnia 4 grudnia 2018 r. zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do harmonizacji i uproszczenia niektórych przepisów w systemie podatku od wartości dodanej dotyczących opodatkowania handlu między państwami członkowskimi.

Jak poinformowało Ministerstwo Finansów w komunikacie. z dnia 23 grudnia 2019 r. „w sprawie implementacji dyrektywy 2018/1910, tzw. pakiet Quick Fixes” obecnie trwają intensywne prace legislacyjne w zakresie implementacji tej dyrektywy, które jednak nie zostaną zakończone przed dniem 1 stycznia 2020 r. Oznacza to, że podatnicy w okresie przejściowym, tj. od dnia 1 stycznia 2020 r. do dnia wejścia w życie przepisów implementujących regulacje dyrektywy 2018/1910 będą mogli stosować przepisy dyrektywy 2018/1910 albo przepisy krajowe ustawy o podatku od towarów i usług. Będą więc mogli w dalszym ciągu stosować (lub zastosować po raz pierwszy) „stare” regulacje dotyczące warunków zastosowania stawki 0% przy WDT, bez konieczności stosowania nowych przepisów wynikających z ww. dyrektywy.

Jak pisze Ministerstwo Finansów – „jednak bez względu na to, czy podatnik zdecyduje się stosować przepisy dyrektywy 2018/1910, czy krajowej ustawy, powinien to czynić konsekwentnie we wszystkich aspektach związanych z rozliczaniem VAT danej transakcji”.

Dla przypomnienia. Nowe regulacje unijne wprowadzają wymóg posiadania przez dostawcę WDT numeru VAT UE nabywcy w państwie członkowskim innym niż terytorium kraju, jako przesłanki materialnej umożliwiającej dostawcy zastosowanie stawki 0% w ramach takiej transakcji. Nabywca WNT będzie musiał ten NIP UE dostawcy wewnątrzwspólnotowemu podać, aby dostawca mógł zastosować prawo do stawki 0%.

Jednocześnie, wprowadzono wymóg złożenia informacji podsumowującej jako przesłanki materialnej do zastosowania stawki 0% przy WDT. Brak złożenia informacji VAT-UE może spowodować zastosowanie stawki krajowej pomimo posiadania dowodów, że towar został dostarczony do kontrahenta za granicę.

Ponadto dane w informacji podsumowującej muszą być prawidłowe. Nieprawidłowość danych w VAT-UE również może spowodować brak możliwości zastosowania stawki 0% przy WDT.

Nie mniej istotnym elementem nowych przepisów są nowe dokumenty wskazujące na możliwość stosowania stawki 0% przy dostawie wewnątrzwspólnotowej. Kwestie nowych dokumentów potwierdzających WDT wynikają z rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) 2018/1912 z dnia 4 grudnia 2018 r. zmieniającego rozporządzenie wykonawcze (UE) nr 282/2011 w odniesieniu do niektórych zwolnień związanych z transakcjami wewnątrzwspólnotowymi.

Niespełnienie warunków wprowadzonych ww. rozporządzeniem nie oznacza, że stawka 0% nie będzie miała zastosowania. W takiej sytuacji dostawca będzie musiał udowodnić w inny sposób, zgodnie z dotychczasowymi przepisami ustawy o VAT, że warunki zastosowania stawki 0% zostały spełnione. Sytuacja taka nie ulegnie zmianie po wejściu w życie ustawy implementującej prawo unijne.

Podsumowanie:

Ministerstwo Finansów informuje w przywołanym komunikacie, że wymóg posiadania ważnego numeru identyfikacyjnego VAT nabywcy w państwie członkowskim innym niż państwo, w którym rozpoczyna się transport towarów, oraz obowiązek złożenia prawidłowej informacji podsumowującej jako przesłanek materialnych umożliwiających dostawcy zastosowanie stawki 0% przy WDT obowiązywał również do końca 2019 r., więc od 1 stycznia 2020 r. nic się nie zmienia.

Powyższe wyjaśnienia, dotyczące stosowania stawki 0% przy WDT wydają się być mało precyzyjne. Po pierwsze w nowych regulacjach dyrektywy 2006/112/WE w art. 138 ust. 1 lit. b) wskazano, że nabywca wewnątrzwspólnotowy ma podać dostawcy NIP pod którym nabywca jest zarejestrowany w systemie VIES. O tym warunku Ministerstwo nie pisze i warunku tego nie ma również w obecnej ustawie o VAT. Stąd brak konieczności jego spełniania również po 31 grudnia 2019 r.

Po drugie, w obecnych regulacjach ustawy o VAT brak jest warunku uzależniającego stawkę 0% przy WDT od złożenia informacji podsumowującej VAT-UE, czy tym bardziej prawidłowo złożonej informacji podsumowującej VAT-UE. Dlatego też twierdzenie Ministerstwa Finansów, że „w obecnych przepisach ustawy o VAT istnieją te wymogi” nie jest oparte na prawie.

Zważywszy na powyższe zastrzeżenia należy zauważyć, że wobec braku implementacji od 1 stycznia 2020 r. do ustawy o VAT przepisów dyrektywy 2018/1910 brak podstaw prawnych by pozbawiać podatników prawa do zastosowania stawki 0%, gdy złożą informację podsumowującą VAT-UE z ewentualnymi błędami, a nawet wówczas, gdy nie złożą takiej informacji podsumowującej. Obecne regulacje – art. 42 ustawy o VAT nie zawierają takich wymogu jako warunków koniecznych do zastosowania stawki 0% przy WDT.

Jak VAT na transakcje łańcuchowe w 2020 r.?

Zważywszy na brak implementacji do krajowych przepisów dyrektywy 2018/1910 – MF 23 grudnia 2019 r. poinformowało również, że podatnicy mogą w dalszym ciągu stosować (lub zastosować po raz pierwszy) również „stare” regulacje dotyczące transakcji łańcuchowych, bez konieczności stosowania nowych przepisów wynikających z ww. dyrektywy. Podatnicy będą mogli również stosować bezpośrednio przepisy ww. dyrektywy, dotyczące transakcji łańcuchowych, nie odwołując się do polskich regulacji, dotyczących tych transakcji.

Jak pisze Ministerstwo Finansów: „jednak bez względu na to, czy podatnik zdecyduje się stosować przepisy dyrektywy 2018/1910, czy krajowej ustawy, powinien to czynić konsekwentnie we wszystkich aspektach związanych z rozliczaniem VAT danej transakcji”.

Komunikatu Ministerstwa Finansów dotyczący transakcji łańcuchowych:

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług odnoszące się do transakcji łańcuchowych, w tym w ramach Unii Europejskiej – do momentu wejścia w życie przepisów implementujących art. 36a dyrektywy 2018/1910 – nadal obowiązują.

Jednocześnie należy zauważyć, że system podatku VAT w Unii Europejskiej podlega ścisłej harmonizacji. Ma to szczególne znaczenie w przypadku transakcji łańcuchowych, ponieważ bierze w nich udział co najmniej trzech podatników z różnych państw członkowskich. Zatem, podatnik rozważając, czy zastosować przepisy dyrektywy 2018/1910, czy krajowej ustawy o podatku od towarów i usług w brzmieniu dotychczasowym, powinien uwzględnić praktykę funkcjonowania przedsiębiorców w obrocie unijnym w kontekście wdrożenia przepisów dyrektywy 2018/1910 w państwach członkowskich od 1 stycznia 2020 roku i stosowania od tej daty przez swoich kontrahentów nowych regulacji. W związku z powyższym, aby zapobiec podwójnemu opodatkowaniu lub braku opodatkowania transakcji, rekomendowane jest, pomimo prawnej możliwości wyboru przepisów, stosowanie przepisów dyrektywy 2018/1910.

Ważne:

Dyrektywa 2018/1910 wprowadza reguły dotyczące transakcji łańcuchowych i określania miejsca dostawy towarów przy wysyłce lub transporcie towarów w ramach takich transakcji wyłącznie pomiędzy państwami członkowskimi. Ww. dyrektywa nie wprowadza regulacji dotyczących transakcji łańcuchowych obejmujących import i eksport towarów, zatem obowiązujące zasady określania miejsca dostawy towarów w przypadku transakcji z państwami trzecimi nie ulegną zmianie, co oznacza, że zastosowanie mają i będą miały, także po wejściu w życie ustawy implementującej dyrektywę, zasady obecnie funkcjonujące.

Brak zmian w ustawie VAT a procedura call-off stock w 2020 r.

Zważywszy na brak implementacji do krajowych przepisów regulacji dyrektywy Rady (UE) 2018/1910 z dnia 4 grudnia 2018 r. zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE – Ministerstwo Finansów w Komunikacie z dnia 23 grudnia 2019 r. – poinformowało, że podatnicy w okresie przejściowym, tj. od dnia 1 stycznia 2020 r. do dnia wejścia w życie przepisów implementujących regulacje dyrektywy 2018/1910 będą mogli w dalszym ciągu stosować (lub zastosować po raz pierwszy) „stare” regulacje, dotyczące magazynów konsygnacyjnych, nie zwracając uwagi na przepisy dotyczące procedury call-off stock. Będą mogli również stosować nowe przepisy dotyczące procedury call-off stock bezpośrednio na podstawie przepisów ww. dyrektywy, nie stosując przepisów wynikających z polskich regulacji dotyczących magazynów konsygnacyjnych.

Komunikat Ministerstwa Finansów dotyczący procedury magazynu typu call-off stock:

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług odnoszące się do magazynu konsygnacyjnego, o którym mowa w art. 2 pkt 27c ustawy – do momentu wejścia w życie przepisów implementujących art. 17a, art. 243 ust. 3 i art. 262 dyrektywy 2018/1910 – nadal obowiązują.

Jeżeli podatnik zdecyduje się stosować przepisy dyrektywy 2018/1910, musi spełnić kumulatywnie następujące warunki wynikające z tej dyrektywy:

podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT UE lub osoba trzecia działająca na jego rzecz, przemieszcza towary (wysyła lub transportuje) z terytorium kraju na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, w celu ich dostawy na późniejszym etapie i po ich przybyciu do podatnika podatku od wartości dodanej uprawnionego do nabycia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel zgodnie z zawartym wcześniej porozumieniem między tymi podatnikami;
podatnik nie może posiadać siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium państwa członkowskiego, do którego przemieszcza towary z terytorium kraju;
podatnik podatku od wartości dodanej, na którego rzecz towary są przemieszczane (wysyłane lub transportowane), jest zidentyfikowany na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju, a jego nazwa lub imię i nazwisko oraz numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych nadany mu na terytorium tego państwa członkowskiego są znane podatnikowi przemieszczającemu własne towary, w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu;
podatnik rejestruje przemieszczenie towarów w specjalnie do tego celu prowadzonej ewidencji zgodnie z przepisami rozporządzenia 2018/1912 oraz podaje w informacji podsumowującej numer identyfikacyjny podatnika podatku od wartości dodanej, na rzecz którego towary są przemieszczane.

WAŻNE

Podatnicy, którzy zdecydują o bezpośrednim stosowaniu przepisów dyrektywy 2018/1910, muszą mieć na uwadze, że przepisy rozporządzenia 2018/1912 szczegółowo określają, jakie informacje ma zawierać ewidencja prowadzona przez podatnika przemieszczającego towary w ramach procedury magazynu typu call-off stock. Dla skutecznego powołania się na dyrektywę, w celu zastosowania tej procedury, konieczne jest prowadzenie ewidencji zgodnie z tymi wymogami.

9 stycznia 2020/przez hmdp